به گزارش سراج24،هادی ثروتی مدل اقتصادی دولت روحانی را مدلی براساس نگاه لیبرالی تشریح کرد و گفت: تئوریسین‌های این دولت نگاه، اندیشه و رویکردشان، نگاهی لیبرالی است و الگویی را به نام «تعامل تهاتری» در پیش‌گرفته‌اند. براساس این الگو، نگاهی لیبرال گونه و تکنوکرات گونه دارند. آن‌ها اعتقاد دارند اگر بخواهید وضعیت اقتصادی شکوفا شود و امنیت داشته باشید حتماً باید با قدرت‌های بزرگ کنار بیایید و اقدامات منطقه‌ای را با همسایه‌ها انجام دهید. به عبارتی اگر بخواهید اقتصاد شما شکوفا شود باید امنیت داشته باشید و برای امنیت هم باید تعامل داشته باشید. این همراهی و هماهنگی هم بنا بر قول دکتر روحانی تعامل با کدخدا است.
وی درخصوص چشم‌انداز دولت افزود: نظریه‌پردازان طیف این دولت اعتقاد دارند در تعامل با غرب و در راستای مذاکره و در چارچوب برجام فضایی باز کرده‌ایم و این فضا باید گسترش یابد و تعامل با غرب را تعریف کند. نگاه آن‌ها مبتنی بر این است که ما می‌توانیم از دریچه برجام تعامل با غرب را تعریف کنیم و ارتباطمان را با جهان بازکنیم؛ اما نگاه طرف مقابل نگاه دیگری است.
ثروتی با بیان اینکه دو نگاه عمده در آمریکا وجود دارد، ادامه داد: بعضی اعتقاد داشتند با فشارها و تحریم‌های فلج‌کننده می‌توان ایران را به پای میز مذاکره کشاند و از آن امتیاز گرفت. این نگاه بیشتر نگاه تندروها و جمهوری خواهان و بخشی از لایه‌ی دولت اوباما بود. بعضی از لایه‌های دیگر اعتقاد دارند در روند جهانی‌شدن که به عبارتی آمریکایی شدن است چرا باید فشارها و تحریم‌های فلج‌کننده را به کار برد. از آنجایی‌که ایران هم یکی از بازیگران نظام بین‌الملل است بنابراین می‌توان با ایجاد تعامل و از طریق آن تحولی ایجاد کرد که ایران در این نظام بین‌الملل مستحیل می‌شود. به تعبیری ایران آمریکایی می‌شود و در واقع هماهنگ با نظام بین‌الملل پیش می‌رود و ایران هم تبعی از سیاست‌های اقتصادی و بین‌المللی خواهد شد.
تعامل سازنده شعاری برای همراهی و کنار آمدن با آمریکاست
این استاد دانشگاه همراهی‌ها با قدرت‌های منطقه و آمریکا را لازمه پیشبرد سیاست‌های اقتصادی دولت از دیدگاه تئوریسین‌های اقتصادی دولت دانست و ادامه داد: وقتی از حمایت آن قدرت برخوردار شدید، در نظام بین‌المللی فضا برای شما خواهد بود. البته باید اقداماتی نیز در سطح منطقه انجام دهید و آن این است که باید نسبت به همسایه‌ها؛ با تعریف آمریکا؛ ضریب تنش‌هایتان کم بشود به تعبیری باید تنش‌زدایی کرد و در فضاهای اقتصادی و تعاملات منطقه‌ای و بین‌المللی به‌تبع آن همراهی‌هایی داشته باشید. به‌عبارتی دیگر با آمریکایی‌ها کنار بیایید ولی چون نمی‌توانند بگویند با آمریکایی‌ها کنار بیایید می‌گویند تعامل سازنده با دنیا. درواقع این شعاری است که آقای روحانی و دوستان دیگرشان استفاده می‌کنند.
او در تشریح مدل اقتصادی دولت گفت: در دولت سازندگی، تکنوکرات هایی بودند که بعضی از آن‌ها در این دولت نیز هستند. نگاه تکنوکرات ها یک نگاه مبتنی بر بار لیبرالی بود و همان‌هایی بودند که به آقای هاشمی دستورالعمل‌هایی را تجویز کردند که نهایتاً در اواخر دولتشان تنش‌زا بود که نه‌تنها نتوانست خیز اقتصادی محقق شود بلکه توسعه مبتنی بر توسعه به هر قیمتی تبعات بسیار سنگینی برای مردم داشت که یکی از آن تبعات این است که سی یا چهل میلیاردی که استخراج کردند تا بتوانند توسعه دوران سازندگی را انجام بدهند هنوز که هنوز است چند میلیارد دلار بدهکار هستیم و توسعه‌ای هم محقق نشده است.
ثروتی ادامه داد: اصلاحاتی‌ها هم اعتقادی به توسعه اقتصادی نداشتند. اولویت را در توسعه سیاسی گذاشته بودند و توسعه‌ی اقتصادی موردنظرشان نبود. درواقع در دوره‌ی دوم آقای خاتمی اعتراف کردند که توسعه اقتصادی از نظر اکثر مردم اولویت دارد و مردم زیر بار مشکلات اقتصادی کمرشان خم‌شده است.
نگاه اقتصاددانان دولت، نگاهی بیرونی است
او با بیان اینکه در این دولت علیرغم اینکه اقتصاددان‌های قوی در اطرافشان هستند اما متأسفانه خروجی مناسبی دریافت نمی‌کنیم، افزود: یکی از علل این امر می‌تواند این باشد که نگاه بین‌المللی دارند؛ یعنی دستشان و نگاهشان به بیرونی‌ها و قدرت‌هاست و می‌خواهند به طریقی از آن‌ها الگو گیری کنند. در کنار این موضوع، روندهای توسعه‌ای را تعریف می‌کنند که با شرایط و مقدورات و توان بومی هماهنگ نشده است؛ به تعبیری الگوی مبتنی بر داشته‌های داخلی یعنی همان اقتصاد مقاومتی یا توسعه مبتنی بر توان داخلی که مقام معظم رهبری می‌گویند، نیست. بالاخره ما نفهمیدیم این دولت می‌خواهد نقش باروری داشته باشد یا تصدی‌گری.
وی افزود: نگاه اقتصاددانان این دولت علیرغم اینکه اقتصاددانان قوی هستند، نگاه متناسبی نیست؛ یعنی مبتنی بر نیازهای داخلی نیست و توان داخلی را به کار نمی‌گیرند و بیشتر نگاهشان بیرونی است بنابراین خروجی متناسبی هم دریافت نخواهیم کرد.
ثروتی با تأکید بر لزوم اولویت شناسی در تصمیم سازی اقتصادی گفت: یکی از مشکلات، عدم همسانی و هماهنگی شرایط گذار در دوران توسعه خودمان با تصمیم سازی هایی است که می‌کنند. بزرگترین اولویت الآن ما این است از تولید حمایت کنیم. درواقع حمایت از تولید بزرگترین و قطعی‌ترین حرکت ما باید باشد که همه‌ی اقتصاددان‌ها بدون استثنا می‌گویند اگر می‌خواهید از رکود خارج شوید، تورم پایین بیاید و رونق و رفاه و اشتغال و توسعه ایجاد شود باید همه‌ی توانتان را در بخش تولید متمرکز کنید. البته این به این معنا نیست که اقدامات دیگر که آقایان انجام دادند کار مطلوبی نبوده است. مثلاً دولت فعلی اولویت را بر بهداشت و سلامت گذاشته است. اگرچه مبحث بهداشت و سلامت خوب است اما آیا اولویت است؟ نه اولویت ما این موضوع نیست. بلکه باید تولید را نشان می‌کردیم و با حمایت از تولید و سرمایه‌گذاری در بخش تولید به نقطه مطلوب یعنی جایی که اقتصاد مقاومتی اشاره می‌کند می‌رسیدیم.
خودکفایی نیازمند استراتژی جایگزینی واردات است
او یکی دیگر از اشتباهات دولت فعلی را در بخش توسعه دانست و ادامه داد: حتی این‌ها توسعه اقتصادی با نگاه لیبرالی را هم قبول ندارند. توسعه اقتصادی مبتنی بر نگاه لیبرالی می‌گوید کشوری که انقلاب کرده است، کشوری که مستقل شده است و کشوری که می‌خواهد روی پای خودش باشد باید استراتژی جایگزینی واردات را موردنظر خودش قرار دهد؛ یعنی مبتنی بر آن باید خودکفایی و اتکا بر خود در دستور کار قرار گیرد. برای اینکه بتواند به نوعی قطع وابستگی از خارج کند یا بازرگانی‌اش را ملی کند یا در جهت خودکفایی پیش برود باید مکانیسم‌هایی را رعایت کند که به آن استراتژی جایگزینی واردات می‌گویند که درنتیجه‌ی آن از وارداتش کم کند.
وی مرحله بعدی توسعه اقتصادی را توسعه در استراتژی صادرات دانست و تأکید کرد: در مرحله دوم به سطحی از توسعه در استراتژی جایگزینی واردات می‌رسد که این‌قدر تولیدش بالا می‌رود که نه‌تنها کفاف داخل را می‌دهد، برای اینکه بتواند به طریقی انباشت تولید از اشباع بازار را حل کند که تداوم توسعه باشد بازارهای خارجی را باید نشان کند. مبتنی بر آن استراتژی دوم یعنی استراتژی توسعه صادرات باید موردنظر دولت قرار گیرد که بر مبنای آن ما چنین فضاهایی را داشته‌ایم.
این استاد دانشگاه، خودکفایی و خوداتکایی را یکی از اصول اساسی در توسعه اقتصادی عنوان کرد و افزود: بحث خودکفایی و خوداتکایی بحثی است که امام المسلمین حضرت امام (ره) از اول انقلاب چندین بار در صحیفه‌ی نور تأکید کرده‌اند ولی دوستان اهتمامی به آن ندارند چون درواقع این دولت‌ها هستند که باید این مسائل را پیگیری کنند.
مناطق ویژه‌ی اقتصادی به مراکزی برای واردات بی‌رویه تبدیل شده است
او علت ایجاد مناطق ویژه‌ی اقتصادی را مقومی برای افزایش صادرات کشور دانست و تأکید کرد: در فاز دوم استراتژی توسعه یعنی توسعه اقتصادی صادرات که بر مبنای آن مناطق آزادی ایجاد می‌شود تا سکوهایی باشند برای توسعه صادرات مازاد ناشی از تولید. البته در طول سال‌های اخیر چندین منطقه آزاد اقتصادی ایجاد شده است. الآن دولت بدون دلیل و انگیزه دارد این مناطق را اضافه می‌کند؛ آیا ما تولیدمان اضافه شده است یا نه ما در دوران رکود و بحران هستیم و مراکز تولیدمان دارد نابود می‌شود. این موارد با هم همسانی ندارد. الآن دولت طرحی را به مجلس ارائه می‌کند که مناطق ویژه یا مناطق آزادمان را بیشتر کنیم، درحالی‌که نه تولیدمان بیشتر شده و نه فاز دوم استراتژی توسعه یعنی استراتژی توسعه صادرات پیشرفت کرده است.
او ادامه داد: درنتیجه این به مراکزی برای واردات بی‌رویه مناطق تبدیل‌شده‌اند. اگر نمایندگان مجلس هم دقت نکنند ممکن است در این فضا لیز بخورند و مصوباتی را داشته باشند که مخالف صریح منافع اقتصادی، اقتصاد مقاومتی و حمایت از تولید، توسعه و رونق اقتصادی و اشتغال است.
وی فاز سوم توسعه اقتصادی را استراتژی جایگزینی صادرات بیان کرد و گفت: بر مبنای این فاز ما باید آن‌قدر تحول و فنّاوری و مشتری محوری را در بحث توسعه صادرات داشته باشیم که هم در فضای داخلی و هم در فضای بین‌المللی بتوانیم آن اقتصاد صادرات محورمان را ادامه بدهیم. البته ما همچنان در فاز دوم مانده‌ایم و الآن دولت نمی‌داند که ساعت یک با یازده نفر قرار دارد یا ساعت یازده با یک نفر! واقعاً نمی‌دانند. به همین خاطر می‌بینید دولت‌مردهای ما بدون اینکه دقت و تأمل داشته باشند نسبت به این قضایا مراکز ویژه‌ی اقتصادی و مناطق آزاد را اضافه می‌کنند؛ اما با کدام تولید؟ آیا با این تولیدی که دچار رکود و تعطیلی شده است؟ یا بازاری که سرمایه‌ای ندارد تا تولید کند و تولیدی که دارد نابود می‌شود. شما چه چیزی را می‌خواهید از این مناطق ویژه صادر کنید؟
ثروتی با بیان اینکه با افزایش بی‌مورد مناطق ویژه‌ی اقتصادی اساس ایجاد مناطق ویژه آزاد زیر سؤال می‌رود، تأکید کرد: این سؤال پیش می‌آید که اگر شما چیزی ندارید صادر کنید پس این مراکز را برای چه چیزی ایجاد و اضافه می‌کنید؟ درصورتی‌که این مناطق قرار بوده است سکوی توسعه صادرات باشد نه سکوی واردات.
وی نگاه دولت‌مردان فعلی را یک نگاه بیرونی دانست و تصریح کرد: به عبارتی این نگاه به معنای تداوم اقتصاد لیبرالی و تداوم دولت سازندگی و دوره‌ی اصلاحات است و الآن هم دولت روحانی آن را در راستای همان دولت‌هایی که عنوان شد پیش می‌برد و حرکتشان نوعی نگاه تکنوکرات منشانه است و متأسفانه نگاه لیبرالی دارند به اقتصاد که نهایتاً نه به عدالت می‌انجامد و نه رونق درست‌وحسابی و نه توسعه را به معنای اعم که توزیع عادلانه ثروت و درآمد هست ایجاد خواهند کرد. تبعاتش هم این است که دموکراسی در کشور محقق نخواهد شد و تنش در جامعه بیشتر می‌شود.
بانک‌ها به کاسبان اقتصادی تبدیل شده‌اند
ثروتی در خصوص ادامه‌ی مدل اقتصادی دولت گفت: مقام معظم رهبری ازآنجایی‌که دغدغه نظام را دارند و سیاست‌های کلی نظام و دستورات کلان نظام را می‌دهند؛ بر اساس آن وظیفه، ایشان لطف کردند و برای نظام نقشه راه مشخص کردند برای دولت و سایر قوه‌ها دستور کار مشخص کردند، ایشان وظیفه، نقش و جایگاه خودشان را و آنچه را که باید دورنمای ایران را در راستای تمدن نوین اسلامی ایجاد شود مشخص کردند. منتهی در اینکه دولت یا نظام اجرایی چقدر به این قضیه اهتمام داشته باشد من تردید دارم. علت آن نیز این است که آقایان در ظاهر یک سری حرف‌ها را می‌زنند. ما وقتی این حرکات و قراین و شواهد را می‌بینیم باید بتوانیم حس کنیم و بفهمیم که این رویکرد اقتصادی دولت منتج به این می‌شود که پیشرفت، رشد و توسعه انجام شود.
وی ادامه داد: ما فقط در ظاهر می‌بینیم می‌گویند اقتصاد مقاومتی خوب است و شعارش را می‌دهند ولی در مرحله عمل چنین چیزی را نمی‌بینیم. حداقل آن این است که روان‌سازی تجارت، تسهیلات و امکاناتی که باید از طریق نظامات داخلی که دولت مشخص می‌کند؛ یعنی بانک‌ها، بنگاه‌های اقتصادی و مراکز و مؤسسات هدایتگر جریان اقتصاد مقاومتی یعنی همان پنجره باز انجام پذیرد ولی ما این قراین و شواهد را نمی‌بینیم و فقط شعارهایی می‌شنویم که از تولیدات داخلی حمایت شده است.
او عدم همراهی و پشتیبانی دولت را یکی از علل اصلی ورشکستگی کارخانه‌ها دانست و گفت: وقتی از بعضی از کارخانه‌ها، شرکت‌ها و بسیاری از مراکز خصوصی که الآن دارد کمرشان زیر بار بدهی‌ها و درواقع مشکلات ناشی از رکود می‌شکند و نزدیک است تولیدشان نابود شود و در آستانه تعطیل قرار دارند جویا می‌شوم، می‌گویند ما نمی‌دانیم که آیا ماه دیگر می‌توانیم ادامه بدهیم یا نه. کارخانه‌های سنگ را می‌شناسم که بزرگترین کارخانه‌های سنگ خاورمیانه به حساب می آیند که با چه سختی مسئولش توانسته است این کارخانه را سرپا نگه دارد وقتی از او وضعیت را جویا می‌شوم می‌گوید قرار بوده است دولت و بانک‌ها به ما تسهیلات و وام بدهند تا ما بتوانیم این تولیدات را ادامه بدهیم اما به ما چیزی نداده‌اند و فقط شعار می‌دهند و چیزی در اختیار من قرار نداده‌اند. این‌قدر شور شده است که حتی خود مسئولین و متصدیان دولت و حتی رئیس‌جمهور هم خودش می‌گوید که بانک‌ها چوب لای چرخ این کارخانه‌ها می‌کنند.
ثروتی با بیان اینکه بانک‌ها به کاسبان اقتصادی تبدیل‌شده‌اند، افزود: اگر بانک‌ها نتوانند در این فضا یکی از ارکان سه‌گانه این وحدت پنجره باز یا اقتصاد مقاومتی باشند و با این روش پیش بروند اصلاً چنین چیزی عملیاتی نمی‌شود. خود بانک‌ها به کاسب تبدیل‌شده‌اند. باید این فضا را عوض کنند و دولت است که می‌تواند این کار را بکند.
منبع:تسنیم
